Huế, Ngày
10-5-1963: Chuẩn Bị Tang Lễ Tập Thể
Nguồn: FRUS trang 284
116.
Điện Văn Từ Lãnh Sự Quán ở Huế Gửi về Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ (Tiếp)
Có
tin nhà sư Thích Trí Quang kêu gọi tất cả Phật Tử miền Trung VN những người có
thể tới Huế ngày 10 tháng 5-1963 để tham dự tang lễ tập thể các nạn nhân chết
ngày 8 tháng 5. Có tin Sư cũng đã ra lệnh họp tất cả Phật Tử ở tất cả các tỉnh.
Vào trưa ngày 8 tháng 5, trước cuộc thảm sát, có tin Sư đã gửi điện văn tới Tổng
Thống Diệm và tổ chức Phật Giáo ở Rangoon để phản đối lệnh hạ cờ. Lệnh này ở đây có tên
là Nghị Định Số 10 (2) bản hành bởi Bộ Nội Vụ Sài Gòn năm ngoái.
Chiến binh nhảy dù từ tiểu đoàn người Nùng
đã tới Huế ngày 9 tháng 5-1963. Tất cả chứng cớ cho thấy khi các
chiến binh VNCH trong đêm 8 tháng 5 đã từ chối lệnh đàn áp đám đông, [thì] địa
phương quân dưới quyền Thiếu Tá Phó Tỉnh Trưởng Đặng Sỹ đã nổ súng. Bây giờ không có bao nhiêu ngờ vực
rằng một trong nhóm này đã ném lựu đạn.
Tỉnh Trưởng Đẳng có vẻ như được uy tín qua các diễn biến này, Sỹ...
NOTE:
1)
Nguồn: Bộ Ngoại Giao, Hồ sơ Trung ương,
SOC 14-1 S VIET. Mật; Xử lý tức khắc. Cũng gửi về Siagon. (ND: Điện văn ghi nhận
Saigon ra Siagon).
2)
Đúng ra là Nghị Định 189; hãy xem ghi chú
3, Hồ sơ 112. Dụ Số 10, điều trở thành vấn đề trung tâm
trong khủng hoảng Phật Giáo, nguyên ban hàng bởi Hoàng Đế Bảo Đại ở Vichy, Pháp
Quốc, ngày 6 tháng 8-1950. Qua sự diễn dịch bởi chính quyền Diệm, luật này chi
phối hoạt động của Phật Giáo, cũng như các đảng phái chính trị, hội nghề nghiệp,
và hội thể thao. Tuy nhiên, luật này đã trao cho “một vị thế đặc biệt sẽ được mô
tả sau giành cho các hội truyền giáo Công Giáo và Tin Lành và cho các bang hội
Hoa Kiều.” (Bản văn, xin đọc ở Journal officiel de la République du Viet-Nam, Số
34, ngày 26 tháng 8-1950, các trang 434-437; bản Anh dịch, được bổ túc bổi Sắc
Lệnh Số 6, ngày 3 tháng 4-1954, in làm bản bổ sung Annex XV to U.N. doc.
A/5630, ngày 7 tháng 12, 1963.)
Nguồn:
